Rusya, Libya’da derhal ateşkes ilan edilmesi ve siyasi görüşmelere başlanması daveti yaptı. Fransız haber ajansı AFP, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ülkesinin iletisini General Halife Hafter’e ilettiğini bildirdi.
Hafter’e bağlı güçler bir yıldan uzun müddettir başşehir Trablus’u ele geçirmeye ve Türkiye’nin de desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) devirmeye çalışıyor.
Libya’da Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan UMH’ye bağlı güçler geçen hafta kritik değere sahip Vatiyye Askeri Hava Üssü’nü ele geçirmişti.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın bugün France 24 kanalına yaptığı açıklamada, “Fransa ve hala Hafter’i destekleyen herkesin, Libya’daki çatışmanın yanlış tarafında olduğuna inanıyoruz” demişti.
Lavrov’un son daveti öncesi ise Amerikan ordusunun Afrika Kuvvetler Komutanlığı, Rusya’nın Libya’ya konuşlandırdığını açıkladığı savaş uçaklarının fotoğraflarını ve uydu imgeleriyle alınan pozisyonlarını paylaşmıştı
UMH ise Pazartesi günü Trablus’un güneyindeki yüzlerce Rus paralı askerin cepheden çekildiğini açıklamıştı.
Rusya ise paralı askerlerle ilgili suçlamaları reddediyor.
ABD Afrika Kuvvetler Komutanlığı’nın yaptığı yazılı açıklama ise bugüne kadar Libya’daki savaşa direkt ya da dolaylı olarak müdahale etmediğini savunan Moskova’yı palavralar nitelikteydi.
BBC Türkçe’nin aktardığı habere nazaran açıklamada, Rusya’nın Libya’da güç kazanmaya çalıştığı; bu gücün kalıcı olması halinde hem göç krizi hem de Rusya’nın konuşlandırabileceği uzun menzilli silahları sebebiyle Avrupa’nın güvenliğinin de tehlikeye gireceği görüşüne yer veriliyor:
“ABD Afrika Kuvvetleri Komutanlığı, Moskova’nın kısa bir mühlet evvel, Rusya devletinin desteklediği özel paralı askerlerin alandaki faaliyetlerini desteklemek üzere Libya’ya savaş uçağı konuşlandırdığını pahalandırıyor.
Rus savaş uçaklarının, milletlerarası alanda tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne karşı savaşan Libya Ulusal Ordusu’nu destekleyen Wagner Grubu’na bağlı paralı askerlere yakın hava dayanağı ve taarruz ateşi sağlayacağı varsayım ediliyor. Rus savaş uçağı Rusya’daki bir hava üssünden havalanarak Libya’ya giderken Suriye’den geçti. Uçağın Suriye’deyken Rusya menşeli kamufle etmek için tekrar boyandığı bedellendiriliyor.”
çıklamada, Afrika Kuvvetleri Komutanlığı’nın başındaki General Stephen Townsend’in kelamlarına de yer veriliyor:
“Açıkça ortada ki Rusya, Libya’daki durumu kendi lehine çevirmeye çalışıyor. Tıpkı Suriye’de yaptıklarını gördüğüm üzere, Wagner üzere hükümet dayanaklı paralı kümeleri kullanarak Afrika’da da askeri ayak izlerini genişletiyorlar.”
Temmuz 2019’da Afrika Kuvvetleri Kumandanı olan General Townsend, Ağustos 2016-Mart 2018 ortasında ABD Ordusu’nun IŞİD’le çaba için ayrılan özel misyon gücünün kumandanıydı. Suriye’deki Rakka ve Irak’taki Musul operasyonları sırasında ABD ordularının başındaydı. Bu operasyonlarda ABD, YPG’ye, Irak’ta da Irak ordusuna takviye vermişti.
Libya’da da IŞİD’in denetim ettiği Sirte’de 2016 yılında başlayan operasyonda Townsend öncülüğündeki ABD birlikleri, Trablus’taki Ulusal Mutabakat Hükümeti’yle işbirliği yaparak IŞİD’e karşı savaşmıştı.
Townsend, Rusya’nın çok uzun vakittir Libya’daki savaşa müdahalesini reddettiğini fakat artık reddemeyeceğini söyledi:
“Çok uzun vakittir Rusya, Libya’da devam eden çatışmalara müdahalesini büsbütün reddetti. Fakat artık reddetmek yok. Rusya’nın dördüncü jenerasyon savaş jetlerini Libya’ya uçuruşunu izledik, hem de her adımını izledik. Libya Ulusal Ordusu da özel güvenlik şirketleri de bu savaş uçaklarını devlet takviyesi olmadan, Rusya’dan aldıkları bu takviye olmadan silahlandıramaz, kullanıma hazır hale getiremez ve sağlayamaz.
Tüm dünya Halife Hafter’in yeni bir hava operasyonu başlatmak üzere olduğunu duydu. Bu operasyonda Libya’yı bombalayanlar, Rusya’nın sağladığı savaş uçaklarında misyon yapan paralı Rus savaş pilotları olacak.”
Rus Wagner Şirketi’nin bir müddettir Libya Ulusal Ordusu’nun başındaki General Halife Hafter’e dayanak vermek üzere paralı asklerlerini Libya’ya gönderdiği biliniyor. Lakin Wagner’in Kremlin’den buyruk aldığı ya da Rus devlet yetkilileriyle bir kontağı olduğuna yönelik tezleri iki taraf da doğrulamamış; bu savlar kanıtlanamamıştı.
Ancak Wagner Şirketi’nin sahibi olduğu kestirim edilen iş adamı Evgeni Prigozhin’in Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’e yakın olduğu biliniyor.
ABD Afrika Kuvvetleri Komutanlığı, Wagner’i direkt Rus devletinin görevlendirdiğini savunuyor:
“Rusya, ziyanlı hareketlerini makul bir biçimde yalanlayabilmek ve savaşta direkt aldığı rolü gizleyebilmek için devlet dayanaklı Wagner’i Libya’da görevlendirdi. ABD Afrika Kuvvetleri Komutanlığı, Moskova’nın askeri aksiyonlarının Libya’daki çatışmaları uzattığını ve her iki tarafta da insanların çektiği eziyeti ve can kayıplarını artırdığını pahalandırıyor.
ABD Afrika Kuvvetleri Komutanlığı, Rusya’nın Libya halkı için en düzgün tahlili düşünmekten fazla kendi stratejik maksatlarına ulaşmak için çabaladığı görüşünde.”
Açıklamada, ABD’nin Avrupa ve Afrika Hava Kuvvetleri’nin kumandanı olan General Jeff Harrigian’ın kelamlarına de yer veriliyor. Harrigian, Rusya’nın Libya’daki varlığının kalıcı hale gelmesi durumunda bunun Avrupa’nın güvenliğini de tehlikeye atacağı görüşünde:
“Eğer Rusya Libya kıyılarında üslenirse, bir sonraki dengeli adımları bölgeye kalıcı olarak uzun menzilli ‘giriş önleme/bölge korumaları’ olan A2AD silahlarını yerleştirmek olacak. O gün geldiğinde, Avrupa’nın güney cephesinde çok önemli güvenlik telaşları oluşacaktır.”
Açıklama, “Rusya’nın Libya’yı istikrarsızlaştıran aksiyonları, Avrupa’daki göç krizine sebep olan bölgesel istikrarsızlığı da artırıyor” sözleriyle sona eriyor.