Basın Kurulu, yaptıkları yazılı açıklamayla Türkiye Büyük Millet Meclisi Lideri Mustafa Şentop’a ve milletvekillerine davette bulunarak, koronavirüs salgınının ağırlaştığı devirde tutuklu gazetecileri hür bırakılmalarını talep etti.
Basın Konseyi’nin açıklamasında, Sulh Ceza Hakimlikleri tarafından verilen tutuklama kararlarının kendi mevzuatımıza da milletlerarası kontratlara de ters olduğu vurgulanarak “Global olarak yaşanan ve 'pandemi' diye ilan edilen, tüm ülkelerle birlikte Türkiye'nin de teyakkuza geçtiği bu türlü bir devirde, tutuklu gazetecilerin derhal salıverilmesini istiyoruz. Aksi takdirde, bu vebalin altında tüm yetkililerle birlikte insanlık kalacaktır” denildi.
“DÜZENLEMEDE TUTUKLU GAZETECİLERİN ACİLEN DİKKATE ALINMASI EN BÜYÜK ARZUMUZ”
Basın Kurulu Yüksek Heyeti adına Başkan Pınar Türenç’in yaptığı açıklama şöyle:
“TBMM'nin Saygıdeğer Lideri ve Üyeleri,
Tüm Dünya'nın yaşadığı büyük virüs felaketi nedeniyle, ülkemizde de birtakım tedbirler alındı ve alınmakta. Dileriz ki, halkımız alınan tedbirlere uyarak, en az kayıpla bu büyük felaketten kurtulur.
Bu süreçte, cezaevlerinde tutuklu ve mahkumlar için AZİZ MECLİS'in birtakım gözetici tedbirleri, vakit geçirmeden ele alma uğraşlarını öğrenmiş bulunuyoruz.
Basın Kurulu olarak, bu düzenlemede tutuklu gazetecilerin acilen dikkate alınması en büyük dileğimiz.
En son 6 gazetecinin de, yalnızca gazetecilik yaparak haber paylaşmalarına karşın, evvel gözaltılar akabinde gelen tutuklama kararları sonucu, cezaevlerine konulmalarını kabul etmedik, edemeyiz de.
Global olarak yaşanan ve 'pandemi' diye ilan edilen, tüm ülkelerle birlikte Türkiye'nin de teyakkuza geçtiği bu türlü bir periyotta, tutuklu gazetecilerin derhal salıverilmesini istiyoruz.
Aksi takdirde, bu vebalin altında tüm yetkililerle birlikte insanlık kalacaktır.
“MEVZUATIMIZA VE BU MEVZUDAKİ MİLLETLERARASI KONTRATLARA AÇIKÇA AYKIRIDIR”
Bir daha hatırlatmak isteriz ki;
Bizce sulh ceza hakimliği tarafından verilen tutuklama kararları, kendi mevzuatımıza ve bu bahisteki milletlerarası mukavelelere açıkça alışılmamıştır.
Şöyle ki;
1. Milletvekili olan Sayın Prof. Dr. Ümit Özdağ, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlediği basın toplantısında, Libya’da şehit olan iki MİT mensubunun Suriye’de isimlerini ve şehit oldukları hücuma ait bilgileri paylaşmıştır. Libya ve Türkiye’nin yaptığı operasyonların kamuoyunda tartışma yarattığı bir periyotta, strateji alanında saygın bir akademisyen ve birebir vakitte milletvekili olan Sayın Özdağ’ın açıklamalarını gazeteciler, kıymetli olduğu için kamuoyu için haberleştirmişlerdi. Bu yalnızca bir habercilik refleksidir.
2. OdaTv internet sitesinde yayınlanan şehit MİT mensubunun cenaze merasimine ait haberi sonrası medyaya karşı ağır bir baskı başlayınca, OdaTv haber müdürü Barış Terkoğlu ve Hülya Kılınç’ın savcılık makamının“sözlü gözaltı” talimatı ile yakalanmaları ve tutuklanmaları ile başlayan süreçte, OdaTv Haber Müdürü Barış Pehlivan da söze çağırılmış ve tutuklanmış, Gazeteci Murat Ağırel ise, attığı bir tweet nedeniyle tekrar telefon ile çağırılarak sözünden sonra tutuklanma istemiyle hakimliğe sevk edilmişti. Akabinde da isimli denetim kuralıyla özgür bırakılan Ağırel, sonrasında savcılık makamının itirazı doğrultusunda hakkında tutuklama maksatlı yakalama kararı çıkartılarak tutuklanmıştır. Yeni Hayat internet sitesi Genel Yayın Direktörü Mehmet Ferhat Çelik ve yazı işleri müdürü Aydın Keser de yayınlanan bir haber hasebiyle evvel isimli denetim kuralıyla hür bırakılmış ve savcılığın itirazı ile tutuklanmıştır.
3. Anılan tüm tutuklama kararları incelendiğinde, MİT Kanunu’nun 27/3 hususuna, yani istihbarat faaliyetlerinin ifşa edilmesi ile ilgili düzenlemenin bu bilgileri yayma kararına dayandığı görülmektedir.
4. Devlet sırrı niteliğindeki bilgilerin yayınlanması konusunda söz özgürlüğünü kısıtlayıcı önlemlerin alınabilmesi, daha gerçek sözle bu sonlandırma ölçütüne dayanılarak söz özgürlüğüne müdahale edilebilmesi, tüm insan hakları evrakları ve bunları yorumlayan mahkemeler tarafından kabul edilmiştir. Bununla birlikte, verilen bir bilginin devlet sırrı niteliğinde olması tek başına tabir özgürlüğüne müdahaleyi haklı kılmaz.
5. Devlet sırrı / saklı bilgilerin yayınlanmasına ait gerekli garantilerden biri 19 Aralık 2006 tarihinde Birleşmiş Milletler Düşünce ve Tabir Özgürlüğü Özel Raportörü, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Topluluğu Medyanın Özgürlüğü Temsilcisi, Amerikan Devletleri Örgütü Tabir Özgürlüğü Özel Raportörü ve Afrika İnsanların ve Halkların Hakları Komitesi Söz Özürlüğü ve Bilgiye Ulaşma Özel Raportörü tarafından yayınlanan ortak bildiride şu biçimde söz edilmiştir; “Gizli/Sır Niteliğindeki Bilgilerin Yayınlanması Üzerine Gazeteciler, elde edilmelerinde rastgele bir kusurlu davranışları bulunmaması halinde, yayınladıkları sır niteliğindeki/gizli bilgilerden ötürü sorumlu tutulmamalıdır. Legal olarak saklılık kapsamındaki bilgileri korumak, bunları elinde bulunduran kamu görevlilerine düşer.”(Serbest Çeviri)
MAHKEME KARARLARI HATIRLATILDI
6. Avrupa Kurulu Parlamenterler Meclisi de Espiyonaj yahut Devlet Sırlarının Açıklanmasına Ait Ceza Davalarında Adil Yargılanmaya Ait Kararında (Resolution (2007) 1551) Devletlerin bilinmeyen evraklarını korumaktaki legal çıkarlarının, tabir özgürlüğüne karşı kesin bir sınırlama aracı olarak kullanılamayacağını, söz özgürlüğünün demokratik bir toplumun vazgeçilmez bir yapı taşı olduğunu ve yolsuzluk, insan hakları ihlalleri ve yetkilerin berbata kullanılması üzere bahislerin serbestçe yayılabilmesinin gerekliliğine dikkat çekmiştir. Belirtilen kararın 10. hususu temel olarak zımnî bilgi ve evrakların yayınlanmasına ait ceza davalarına ilişkindir. Anılan kararın 10. hususu genel bir prensip olarak devlet sırlarının açıklanması ile ilgili ceza davalarının bilhassa hassasiyet taşıdığını ve politik emeller için kullanılmaya/sömürülmeye açık olduğunu belirtmiştir. Kararın 10.1 unsurunda ise, kamuoyunun bilgisine açılmış/erişilebilir olan bilginin devlet sırrı sayılamayacağı ve bu çeşit bilgileri yayan kişinin kamuya mal olmuş bilgileri toplayarak derlemesi ve yorumlaması halinde dahi espiyonaj-gizli bilgi derleme faaliyeti- olarak nitelendirilemeyeceği belirtilmiştir. Kararın 10.5.9 hususunda ise, yayılan bilgi öncesinde kamuya açık olup olmadığının bu tıp evraklarda her vakit için bir olaya ait değerli bir soru olduğu ve şayet bu soruya verilen yanıt olumlu ise yargıçların her vakit beraat kararı vermesi gerektiği belirtilmiştir.
7. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin de, üstteki gereçlere atıflar yaptığı görülmektedir. Örneğin, AİHM 2018 tarihli Girleanu v. Romanya kararında üstte alınan Avrupa Parlamentosu kararını memleketler arası hukuk metni olarak kabul etmiş ve ilerleyen kısımda kararının münasebetinde de atıf yaparak kullanmıştır.
8. Yeniden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Observer, Guardian/Birleşik Krallık ve Stoll/İsviçre üzere kararlarında, devletin bilinmeyen bilgilerini ele geçirirken gazetecilerin hukuka karşıt yahut gazetecilik etiği dışında kalan yollara başvurup vurmadıkları, bilgilerin kamuoyunun bilgisi dahilinde olup olmadığı ve haberlerin yayınlanmasında kamu faydası olup olmadığı üzere kriterleri inceleyerek karar tesis etmiştir.
9. Meslektaşlarımızın tutuklanma kararlarında isnat edilen kabahatin sadece kamuoyu bilgisinde bulunan bilgileri derleyip haber formatında yaymak olduğu, meslektaşlarımıza hukuka ters biçimde bu bilgilere ulaşma hatası yüklenmediği ve bilgilerin aslında kamuoyu tarafından erişilebilir bilgilerin derlemesi olduğu dikkate alındığında, kendilerinin bağımsız mahkemeler önünde beraat edeceklerine inanıyoruz.
Basın Kurulu olarak; Şu anda bu çok sıkıntı şartlarda ve sıhhati tehdit eden süreçte, tüm basın mensuplarının tutuldukları cezaevlerinden derhal çıkartılmalarını bekliyoruz.
TBMM'nin saygıdeğer üyelerinin, başta demokrasi ve hukukun üstünlüğü prensipleri çerçevesinde, yalnızca eleştirel gazetecilik yaptıkları için tutuklanan gazetecilerin özgür bırakılmaları yolunda, salgın hastalığın da dikkate alınarak, bu konudaki hassasiyetlerinin, tarihi bir karar olacağını hatırlatıyoruz.
Saygılarımızla.”