ABD’li New York Times (NYT) gazetesinde yer alan bir haberde, Türkiye destekli güçlerin Libya’da bu hafta elde ettiği zaferlerin, General Halife Hafter’in planlarına büyük darbe vurduğu yorumu yapıldı. Haberde, “bu zaferlerin Türkiye’nin Libya’da vekalet savaşı veren yabancı ülkeler ortasında belirleyici bir güç olarak yerini alışına işaret ettiği” vurgulandı.
NYT’nin haberinde,“Türk ateş gücüyle desteklenen Libyalı savaşçıların başşehir Trablus’taki büyük bir hava üssünü ele geçirdiği” belirtildi. Haberde ayrıca “Hafter güçlerinin eline yeni ulaşan Rus hava savunma sistemlerinin İHA’larla yok edildiği” ve perşembe günkü atakla, Trablus’un güneyindeki değerli bir bölgeden de çıkartıldıkları kaydedildi.
BBC Türkçe’nin aktardığı NYT’nin haberi şöyle:
“Zaferler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ocak’ta asker ve silahlı İHA’lar göndermesine kadar, zayıf ve Hafter güçleri tarafından etrafı sarılmış görünen Birleşmiş Milletler dayanaklı Trablus hükümetinin bahtını, çarpıcı bir biçimde değiştirdi. Bu, Türkiye’nin 100 yıldan uzun müddet evvel Osmanlı İmparatorluğu’nun sona ermesinden bu yana, petrol zengini Kuzey Afrika ülkesine yaptığı en güçlü müdahaleydi.”
‘TÜRKİYE’NİN LİBYASI’
Düşünce kuruluşu Avrupa Dış Bağlantılar Kurulu’nun bir brifinginin “Artık Türkiye’nin Libyası oldu” başlığını taşıdığını söyleyen New York Times, “Hafter’in bir yıldan uzun müddet evvel Trablus’u ele geçirmek için atak başlattığını ve ortalarında Rusya’nın da bulunduğu destekçilerini Libya’nın geleceğinde kıymetli bir rol oynama pozisyonu sağladığını” vurguladı.
Ancak gazete, geçen çarşamba günü Trablus hükümetine sadık güçlerin ele geçirdikleri, Birleşik Arap Emirlikleri’nin satın aldığı, Rus malı bir hava savunma sistemiyle geçit merasimi yaptıkları ve bunun Hafter’in en güçlü iki dış destekçisini maksat alan bir aşağılama olduğunu kaydetti.
Hafter güçlerinin daha sonra da başşehir Trablus’a 100 kilometre aralıktaki, küçük fakat stratejik açıdan değerli Asaba’dan sürüldükleri vurgulandı.
‘TAM BİR VEKALET SAVAŞI’
Birleşmiş Milletler Libya Özel Temsilcisi Stephanie Williams’ın Güvenlik Kurulu’nu, dış güçlerin sağladığı silahlar, savaş uçakları ve paralı askerlerle artan çatışmaların, Libya’daki çatışmaları tam bir vekalet savaşına dönüştürdüğü ikazını yaptığı belirtildi.
Haber şu satırlarla devam etti;
“Türkiye’nin etkileyici kazanımları savaşın gidişatını değiştirmiş üzere görünse de, katiyen kesin değil. Libya’daki oyuncuların yazgıları, Albay Muammer Kaddafi’nin 2011’de devrilmesinden bu yana çok değişti. Kendini mareşal ilan eden ve bir devir CIA’ye çalışan 76 yaşındaki Hafter, Trablus’taki Türk maksatlarına karşı, hava kuvvetleri kumandanının tabiriyle ‘Libya tarihindeki en büyük hava saldırısıyla’ misillemede bulunacağını söyledi. Hava Kuvvetleri Kumandanı Sakr El-Caruşi yayımladığı görüntüde ‘Tüm kentlerdeki tüm Türk mevzileri ve çıkarları hava kuvvetleri jetlerimiz için yasal hedeftir’ dedi.”
New York Times gerçekte, Hafter’in bir sonraki adımının, Moskova, Kahire ve Abu Dabi’deki destekçileri tarafından belirleneceğini vurguladı.
* Hafter
SURİYE’DEN GİDEN JETLER
Trablus hükümetinin İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın Bloomberg’e yaptığı açıklamada, sekiz Sovyetler periyodundan kalma jet ve iki daha yeni Rus savaş uçağının Hafter’e takviye vermek için Suriye’den Libya’ya gönderildiğini söylediği aktarıldı.
Bir Avrupalı yetkilinin de emsal bilgiler aldıklarını, fakat jetlerin Suriye’ye mi, yoksa Rusya’ya mı ilişkin olduğunun belgisiz olduğunu söylediği belirtildi.
New York Times, rastgele bir kapalı askeri müdahalenin, “şimdiye kadar Libya’daki nüfuzunu Kremlin’le yakın ilişkileri olan özel güvenlik şirketinin gönderdiği ve Hafter’in geçen sonbahar aylarındaki ilerlemesinde büyük rol oynayan paralı askerler üzerinden hissetiren Moskova ismine çatışmalara kıymetli bir müdahale olacağını” vurguladı.
Avrupalı yetkili de “savaş uçaklarının büyük olasılıkla Kremlin’in müdahalesini yavaşlatması ve müzakere yoluyla tahlile geri dönülmesi için Türkiye’ye gönderilen bir ileti olduğunu” kaydetti.
Rusya’nın bu haberler üzerine yorum yapmadığı, lakin Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu’yla yaptığı telefon görüşmesinin akabinde Rus Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya nazaran, iki ülkenin taraflara derhal ateşkes ilan edilmesi ve BM önderliğindeki siyasi sürece geri dönülmesi daveti yapıldığı vutgulandı.
BAE’NİN SİLAH SEVKİYATI
Gazete, Rusya ve Türkiye’nin ocak ayında, Memleketler arası Libya Konferansı’ndan evvel misal bir davet yaptığı, fakat “birini başkasına karşı oynamasıyla sık sık müttefiklerini kızdıran Hafter’in” bu davetlere kulak asmadığını belirtti ve şöyle devam etti;
“Dünya önderleri, 19 Ocak’ta Berlin’deki konferansta buluşurken, Hafter’in en büyük müttefiki Birleşik Arap Emirlikleri, Doğu Libya’ya askeri gereç yollamak için saklı bir hava köprüsü kurdu. Bir BM yetkilisi paravan şirketler aracılığıyla tutulan kargo uçakların, Libya’ya memleketler arası silah ambargosunu denetleyen yetkililerce soruşturulduğunu söyledi. Türk takviyeli güçlerin zaferleri, Trablus’ta hava hakimiyetini kazandırdı ve ülkenin batısında Hafter güçlerinin elinde son olarak, başşehrin güneydoğusundaki Tarhuna kaldı.”
Gazetenin görüşlerine yer verdiği Alman Memleketler arası Bağlar ve Güvenlik Enstitüsü’nden Libya uzmanı Wolfram Lacher de “Askeri istikrarda büyük bir değişiklik gördük. Bunlar bir ortada düşünüldüğünde Hafter güçlerinin morali ve ittifakının ahengi üzerinde büyük tesirleri olabilir” dedi.
* Bombalanan Trablus Mitiga Havaalanı
KAHİRE’DE KAYGI
New York Times, Türkiye’nin Libya’daki muvaffakiyetlerinin “Erdoğan’ın ezeli rakibi” diye tanımladığı Mısır önderi Abdülfettah El Sisi’nin önderliğindeki Mısır’da dert yarattığını ve Ankara’nın yeni nüfuzunu Libya’da daimi bir askeri varlık elde etmek için kullanma ihtimalinin, Kahire’de alarm zillerinin çalmasına yol açtığını belirtti.
Gazete, dış güçlerin müdahaleleri sürerken, bedeli Libya halkının ödemeye devam ettiğini vurguladı.
BM Temsilcisi Williams’ın 1 Nisan-18 Mayıs ortasındaki çatışmalarda, birçok Hafter güçleri tarafından olmak üzere, 58 sivilin öldürüldüğünü söylediği aktarıldı ve “Uluslararası hukuka nazaran hatalı olanlar adalet önüne getirilmeli” biçimindeki kelamlarına de yer verildi.
Ancak milletlerarası toplumun Libya konusunda çok bölünmüş olduğu bir ortamda gerçek bir hesap sorma süreci ihtimalinin çok az olduğu ve uzmanlara nazaran şu anda en düzgün senaryoyu, Hafter’in sonunda siyasi müzakerelere geri dönmesi olarak gördüğü vurgulandı.