Eğitim-İş ve Birleşik Kamu İş Konfederasyonu tarafından hazırlanan, 2019-2020 Eğitim-Öğretim Yılı Yarıyıl Kıymetlendirme Raporu yayımlandı.
Yayımlanan raporda, okul ve üniversitelerde artan güvenlik sorunu ve şiddeti yasallaştıran siyasetlere dikkat çekilirken, eğitim sisteminin giderek ticarileştiği belirtildi.
Ataması yapılmayan öğretmen sayısının yarım milyona yaklaştığı belirtilirken, Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) öğretmen gereksinimine karşın kâfi oranda atamalar yapmamasının altı çizildi.
LİYAKAT SORUNU
Raporda, Ulusal Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un vazifeye geldiğinden beri vurguladığı ‘liyakat getireceğiz’ kelamlarının gerçekleştirilmediği KPSS’den çok yüksek puan alan öğretmen adaylarının dahi açıkta kaldığı tabir edildi.
Üniversite muvaffakiyet oranlarındaki düşüklüğe vurgu yapılırken, Londra merkezli milletlerarası derecelendirme kuruluşu Quancquarelli Symonds’ın raporuna nazaran, Türkiye’den hiçbir devlet üniversitesi muvaffakiyet sıralamasında birinci 500’e girememesine dikkat çekildi.
İMAM HATİPLER DEVAMSIZLIKTA BİRİNCİ SIRADA
Raporda dikkat çekilen bir öbür bahis ise AKP iktidarı periyodunda sayısı artan İmam Hatiplerdeki, başarısızlık ve devamsızlık sorunu. MEB’in yayımladığı faaliyet raporuna nazaran, imam hatipler devamsızlık ve yılsonu başarısızlığında öteki okul tiplerini geride bırakarak birinci sıraya yerleştiği söz edildi.
Eğitim-İş ve Birleşik Kamu İş Konfederasyonu tarafından hazırlanan rapor şöyle:
Vaatler, kelamlar eşliğinde başlayan ve maalesef bizleri hiç yanıltmayacak kadar makûs geçen 2019-2020 Eğitim ve Öğretim Devrinin birinci yarıyılı sona ermiştir.
Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un ‘Türkiye’nin eğitim sisteminin tamamını, tüm alt sistemleriyle birlikte geleceğe hazırlayacağız’ diyerek birinci ders zilini çaldığı devir, eğitimi geleceğe taşımak bir yana dursun, on yıllarca geriye götüren uygulamalara sahne olmuştur.
Geride bıraktığımız eğitim periyodunda yaşananlara yalnızca ana başlıklar üzerinden baktığımızda karşımıza çıkan tablo şudur:
OKULUN KAPISINDAN GİRMEMESİ GEREKEN ŞİDDET, EĞİTİMİN DEMİRBAŞI OLDU
Okullarda inatla çözülmeyen güvenlik sorunu, şiddeti legalleştiren siyasetler ve ticarileştirilen eğitim sistemi ağır sonuçlara yol açtı. Okul ve üniversitelerde şiddet olayları arttı. MEB’in şiddete yönelimin sosyolojik bir olgu olduğunu kabul edip buna nazaran siyasetler geliştirmek yerine okullara polisiye önlemler sunması, sorunu çözümsüzleştirdi.
ATAMASI YAPILMAYAN ÖĞRETMEN SAYISI CAN ALACAK KADAR ARTTI
Mesleğine kavuşturulmayan öğretmen sayısı, yarım milyona dayandı. MEB, kendi bilgilerindeki öğretmen muhtaçlığına karşın komik oranlarda atamalar yaparak reaksiyon çekti. MEB’in bu vurdumduymazlığı can alır hale geldi. 2019’da ataması yapılmayan 9 öğretmen intihar etti. MEB’in öğretmen açığına dair açıkladığı sayılar ile okullardan gelen bilgiler çelişti. MEB, adeta mikroskobik atamalar yaparak bu yarayı daha da kanattı.
BU EĞİTİM DEVRİNDE DE LİYAKATE RASTLANAMADI
MEB’in trajikomik atama oranlarında bile adalet sağlanamadı. Bakan Ziya Selçuk’un liyakat getirecekleri telaffuzuna karşın, yandaş olmayanı ayıklama sistemi olarak yeniden kelamlı mülakat formülü kullanıldı. KPSS’den çok yüksek puan alan öğretmen adayları dahi açıkta kaldı.
TARİKATLARIN KORUNDUĞU BESLENDİĞİ BİR PERİYOT OLDU
Diyanet, 4-6 yaş çocuklarına yönelik Kuran kurslarıyla yetinmeyerek gözünü MEB’e bağlı anaokullara dikti. Protokollerle ‘Kuran Kursları Öğretim Programı’nın anaokullarda uygulanmasının önü açıldı. Tarikatların yasal maskesi olan dernek ve vakıflarla imzalanan protokoller, eğitimi tarikatların, cemaatlerin art bahçesi yapmaya yaklaştırdı. Sendikamızın neredeyse tümünü yargıya taşıdığı, çağdaş, bilimsel, laik eğitimi savunanların sert yansılar gösterdiği bu protokoller, inatla kapsamları genişletilerek tekrarlatıldı. O denli ki; cinsel istismar skandallarıyla toplum vicdanında yara açan Ensar Vakfı, okullarda ‘ahlak’ dersi verebilir hale geldi. İsmi yolsuzluklarla anılan Deniz Feneri Derneği’ne, okullarda uygunluk öğretmesi vazifesi verildi.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın tarikatları bir kamu hizmeti olan eğitime dahil etmesinin, yurt ve okul açmama suretiyle fakir çocukları tarikat kurumlarına mecbur bırakmasının bir acı sonucu da devir sonunda Denizli’de yaşandı. Toplum vicdanı, hala Aladağ faciasıyla sızlarken, Denizli’de Süleymancılar tarikatına ilişkin bir yurtta, belletmeni tarafından tekraren cinsel istismara uğrayan 12 yaşındaki bir erkek çocuğu intihar etmeye çalıştı.
AKADEMİ, BİLİMİN KALESİ DEĞİL AKP’NİN GÖZCÜ KULESİ OLDU
FETÖ ile çabanın dışında birçok muhalif bilim beşerinin misyondan uzaklaştırıldığı akademi, daha da geri bir noktaya geldi. Zirveden inme getirilen rektör ve dekanlar, çağdaşlığa ve laikliğe ters telaffuzlarıyla sık sık gündeme oturdu. Norm takım yönetmeliğinde yapılan değişiklik çerçevesinde YÖK’ten üniversite idarelerine devredilen takım tahsis yetkisinin akabinde birinci takım ilanı yayımlandı. Takımların verildiği kısım ya da fakülte belirtilmezken takım ayrıntılarının üniversitenin internet sitesinden de duyurulmaması dikkati çekti. Doruktan inme getirilen üniversite idarelerinin akademik durumunu ise Üniversite Araştırma Laboratuvarı’nın çalışması sobeledi. Çalışmaya nazaran 68 rektörün hiç makalesi yayımlanmazken 71’in rektörün makaleleri bugüne kadar hiç atıf almadı.
ÜNİVERSİTELERİN MUVAFFAKİYET ORANLARI DAHA DA UTANÇ VERİCİ HALE GELDİ
Herhangi bir bilimsel başarısı, kütüphanesi, yerleşkesi olmayan apartman üniversiteleri bir hastalık üzere türemeye devam etti. Kamu eğitimine bütçe ayırmayan iktidar, özel üniversitelere ise teşvikleri artırdı. Milletlerarası derecelendirme kuruluşu Quancquarelli Symonds’ın(QS) dataları, Türkiye’deki üniversitelerin eğitim kalitesindeki düşüşü gözler önüne serdi. Londra merkezli kuruluşun raporuna nazaran, Türkiye’den hiçbir devlet üniversitesi muvaffakiyet sıralamasında birinci 500’e giremedi. İktidar, bu tabloyu daha da geriye götürecek adımlar atmayı sürdürdü:
Yükseköğretim Kurulu’nca (YÖK) yapılan yeni düzenleme ile ‘araştırma vazifelisi takımına başvurabilmek için ilana birinci müracaat tarihi prestijiyle 35 yaşını doldurmamış olma’ kaidesi kaldırıldı. Ayrıyeten tezsiz yüksek lisans mezunlarına araştırma vazifelisi olma hakkı tanındı.
YÖK tarafından özel üniversitelere ait hazırlanan rapor da itiraf niteliğindeydi. Rapora nazaran 30 özel üniversite, öz kaynaklı araştırma projesine bütçe ayırmadı. Araştırma projeleri için hiçbir harcama yapmayan kimi üniversitelerin reklam tanıtımları için ise yüz binlerce lira ayırdığı görüldü.
İMAM HATİP DAYATMALARI ACI MEYVELERİNİ VERMEYE BAŞLADI
AKP’nin fakir öğrencilere dayattığı imam hatiplerin muvaffakiyet oranı daha da düştü. MEB’in yayımladığı faaliyet raporuna nazaran, imam hatipler devamsızlık ve yılsonu başarısızlığında öteki okul çeşitlerini geride bırakarak birinci sıraya yerleşti. Bakanlık raporuna nazaran imam hatipler devamsızlık, toplumsal etkinliklere katılma ve kitap okuma amaçlarını de tutturamadı. Birçok vilayette gösterişli merasimlerle açılışı yapılan çok sayıda imam hatip lisesi, ‘yeterli öğrenci bulunamadığından dolayı’ kapatıldı.
Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinin büyük kısmının aktarıldığı Din Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı imam hatip liselerinin lisans kısımlarına yerleşme oranı ise yüzde 15’te kaldı.
EĞİTİMİN BÜTÇESİ KISILDI, BİLİMSEL EĞİTİM BİR LÜKS OLDU
İktidarın ‘ekonomi dört nala koşuyor’ dediği, Diyanet’in bütçesinin NASA’nın derin uzay araştırmaları için ayırdığı bütçeden dahi fazla olduğu 2019’da, Ulusal Eğitim Bakanlığı(MEB) bütçesinden tasarruf önlemleri kapsamında 2 milyar TL kesinti yapıldı. Bununla birlikte derslik gereksinimlerine yönelik adım atılamaz hale geldi. Birçok vilayette okul inşaları durdu. Yalnızca Şırnak’ın köylerinde bile 13 okulun inşası ‘bütçe yetersizliği’ gerekçesiyle askıya alındı. Bu bütçesizlik, trajikomik durumlara da sebep oldu: Bakanlık, okullara gönderdiği resmi yazıda 2023 Vizyon Dokümanı’nda yer alan ‘Eğitimin finansman çeşitliliğinin artırılması’ unsuruna ait hatırlatma yaptı. Yazıda okulların isimlerini satılabileceğini duyurdu.
OECD’nin ‘Bir Bakışta Eğitim’ raporuna nazaran Türkiye, öğrenci başına en az harcama yapan üçüncü ülke oldu. Türkiye, geleneği bozmayarak birçok hususta tekrar OECD ortalamasının altında kaldı.
PISA sonuçları da eğitimdeki başarısızlığı gözler önüne serdi. Türkiye’nin, okuma marifetleri, matematik ve fen alanlarındaki muvaffakiyet sırasını 2015 yılına nazaran artırmış olmasının sebebinin örneklem kümesinin bir evvelki PISA’da muvaffakiyet göstermiş okullardan seçilmesi olduğu ortaya çıktı. Buna karşın Türkiye, çabucak her alanda OECD ortalamasının çok altın da kaldı. Türkiye’nin, 37 OECD ülkesinin okuma marifetlerine nazaran sıralandığı listedeki yeri 31 oldu.
DEĞİŞTİRİLEN OKULA BAŞLAMA YAŞI TEKRAR DEĞİŞTİRİLDİ
İlkokula başlama yaşını 69 aya çıkaran kanun yürürlüğe girdi. Resmi Gazete’de yayımlanan kanunla 66 ay olan ilkokula başlama yaşı 69 ay olarak değiştirildi. Daha evvel çocuklarını 66 aylıkken okula göndermek istemeyen ailelere hakaret eden iktidar, neden okula başlama yaşını tekrar değiştirdiğini ise izah edemedi.
SEÇMELİ DERSLERDE BİREBİR GERİCİ SENARYO SAHNELENDİ
Kamuoyu hala gerici müfredatın mümkün tesirlerini tartışırken, bilimsel eğitime bir darbe daha vuruldu. Liselere getirilen yeni sistemde, zarurî derslerin sayısı azaltılarak seçmeli derslerin sayısı artırıldı. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi zarurî olurken, İdeoloji alanı dersleri seçmeli oldu. Yeni sistemin açıklanmasının akabinde YÖK’ün kelam konusu değişiklikle ilgili bilgisinin olmadığı ortaya çıktı. MEB, seçmeli ders için 10’u aşkın farklı ders yelpazesini vitrinine koysa da, öğrencilere dini içerikli olan 3 dersi dayatmaya devam etti.
LGS VE YKS BİRER MAĞDURİYET ÇARKI OLDU, ON BİNLERİ EZDİ
Bir milyondan fazla öğrencinin ‘nitelikli’ liselere girmek için ter döktüğü LGS sonuçları, eğitimdeki eşitsizliği bir sefer daha gözler önüne serdi. Sendikamızın ‘yeni sisteme’ dair ikazlarına kulak asılmadı ve bunun acı faturası binlerce öğrenciye kesildi. MEB’in, LGS’ye ait hazırladığı kıymetlendirme raporuna nazaran, eğitim seviyesi yüksek olan ailelerin çocukları imtihandan ortalama 406 puan alırken eğitim seviyesi düşük ailelerin çocuklarının ortalama imtihan puanı 278 oldu.
ÖSYM’nin 2019 YKS dataları de eğitim sisteminin içler acısı durumunu bir sefer daha gözler önüne serdi. Bilgilere nazaran, üniversite imtihanında 15 bin öğrencinin puanı, yarım net dahi yapamadığı için hesaplanamadı. YKS’nin birinci oturumunda 15 net kadar yanlışsız cevap veremediği için puan barajının altında kalan aday sayısı ise 628 bin 796 oldu. YKS’ye başvuran 2 milyon 528 bin üniversite adayından 904 bini üniversiteye yerleşebildi, tercih yapan 71 bin öğrenci ise açıkta kaldı.
2019 YKS’de üniversiteyi kazanan öğrencilerin netleri açıklandığında ise öbür bir skandal patlak verdi. Yükseköğretim Program Atlası’nda yapılan güncellemeyle girdiği kısımla ilgili testte 1 yahut altında, hatta eksi netler yapan öğrenciler olduğu ortaya çıktı. Sonuçlar eğitim sistemindeki çarpıklığı gözler önüne serdi.
ÖĞRETMENİN YÜZÜ KAMUDA DA ÖZELDE DE GÜLMEDİ
2019, eğitimcilerin yoksulluk ve haksızlıkla daha da fazla sınandığı bir yıl oldu. Yetkili yandaş konfederasyon ve hükümetin müsameresi sonucunda, tüm temel besin hususlarının yüzde 50, elektrik, doğalgaz üzere mecburî tüketim kalemlerinin yüzde 60 zamlandığı ekonomik kriz ortamında, kamu çalışanlarına yüzde 4 üzere hakaretvari bir artırım yapıldı.
Kamuda çalıştığı için yoksulluğa mahkum edilen öğretmenler, keyfi disiplin cezaları, fişlenmeler, sürgünler ve mobbingle yüz yüze kalmaya devam etti. Kontratlı, fiyatlı ismi altında öğretmenlerin kategorilere bölünerek sömürülmesi 2019’da da sürdü. O denli ki Gaziantep’te 25 yaşındaki kontratlı öğretmen Saadet H., okul yöneticisinin mobbingine dayanamayıp canına kıydı. Bakan Ziya Selçuk’un öğretmenlere dair attığı tek adım ise ‘öğretmen önlükleri’ diktirmek oldu.
Özel okullardaki öğretmenlerin durumu da 2019’da daha vahim hale geldi. İşverenlerin keyfi sömürülerine terk edilen, yeri geldiğinde AVM’lerde okul tanıtımı bile yapmak zorunda bırakılan öğretmenlere maaşlarını ödememek adeta bir gelenek haline geldi.
İstanbul Ahmet Şimşek Koleji’ndeki 120 öğretmene aylarca maaş ödenmedi. Bursa’da maaşlarını alamayan özel okul öğretmenleri hareket yaptı. Tabiat Koleji’nde, işverenin velilerden aldığı paraları inşaat kesimine yatırdığı ortaya çıktı ve kolej zincirinde çalışan sekiz bin öğretmen hala alamadığı maaşlar için direniyor.
TAŞIMALI EĞİTİM SÜRDÜ, OKULLAŞMA ORANI UTANDIRDI
2019’da da taşımalı eğitim garabetini durdurmak için hiçbir adım atılmadı. Bu rezalet, bilhassa Taşra’daki birçok yerleşim merkezinde yavrularımızın okula başlamamasına ya da tarikat yurtlarına mecbur kalmasına yol açtı.
Çağdaş bir ülkenin en kıymetli eğitim kriterlerinden olan okullaşma oranı da yerlerdeydi. OECD’nin, ‘Bir Bakışta Eğitim-2019’ raporuna nazaran, Türkiye okul öncesi eğitimdeki okullaşma oranında 30 ülke ortasında son sırada yer aldı. Kamu kaynaklarından eğitim kurumlarına yaptığı harcamalar listesinin de sonlarında yer alan Türkiye’de, okulöncesi okulların yüzde 50’sinin özel olduğu bildirildi.
Okullara akıllı tahta diyerek başlatılan Fatih Projesi yolsuzluk savlarıyla sessiz sedasız sonlandırılırken, taşrada kimi okullarda bilgisayar dersleri, kartondan bilgisayar maketleriyle verilir hale geldi.
ÖĞRENCİLER EĞİTİMDEN KOPARTILDI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ülkede lise çağındaki gençlerin yüzde 50’ye yakını eğitimde yer almadığını ve bu gençlerin 1 milyon 375 bininin ise ne yaptığının bilinmediğini açıkladı. 2012 yılında getirilen 4+4+4 sisteminin akabinde açık lisede okuyan öğrenci sayısı 940 binden 1 milyon 389 bin’e yükselmişti. Tıpkı periyotta lise öğrenci sayısındaki artış oranı yüzde 15,8 olurken açık öğretim lisesinde okuyanların artış oranı yüzde 32,4 oldu.
CUMHURİYET DÜŞMANLARI DAHA DA PERVASIZ HALE GELDİ
Yüzde 80’i iktidarın eksenindeki Eğitim Bir-Sen üyeleri ortasından seçilen okul yöneticilerinin birçoğu 2019’da da rezaletlere imza attı. AKP’ye ne kadar yakın olduklarını göstermek için toplumsal medya üzerinden her fırsatta Cumhuriyet’e ve onun kurucusu olan büyük lider Mustafa Kemal Atatürk’e lisan uzatan yöneticiler, tekrar cezalandırılmadı. Sendikamızın yargıya taşıdığı her bir hadsizlik, MEB tarafından sessizlikle karşılandı.
Bunun yanı sıra karma eğitimin haram olduğu, kız öğrencilerin eşofman giymemesi gerektiği üzere sapıkça ve yobazca sözler kullanan yandaşlar da eğitim sisteminden kopartılmadı.
Özet olarak; 2019-2020 Eğitim ve Öğretim Periyodu, geçmişten ders çıkarmadıkça geleceğin aydınlanmayacağının, birebir kusurları yaparak farklı sonuçlar ummanın saçma olduğunun beden bulmuş hali oldu. Bilimden ve akılcılıktan uzak, siyasetin gaye ve buyrukları doğrultusunda şekillenen, geleceğe uzanan bir merdiven değil gericiliğe inen basamaklar olarak döşenen, homojen olmayıp her yurttaşa eşit biçimde ulaştırılmayan eğitim sistemi, bu eğitim periyodunda de ülkemizi biraz daha karanlığa taşıdı.
Eğitim-İş olarak MEB’e davetimizdir:
Eğitimin paydaşlarından göstermelik olarak görüş almak yerine, bu hastayı nasıl tedavi edeceğimiz konusundaki fikirlerimize gerçek manada kulak vermelisiniz. Durum ağırlaşmakta, enkaz toparlanamaz hale gelmektedir. Bu eğitim devrinin gerici siyasetlerin son bulması için bir milat olacağını umuyor, aksi taktirde Başöğretmen Mustafa Kemal Atatürk’ün eğitim neferleri olarak tüm benliğimizle gerici politikalarınıza karşı çabayı sürdüreceğimizi ilan ediyoruz!
Tüm bu ezici tabloya, mesleğin itibarsızlaştırılmasına, baskılara karşın bu eğitim öğretim periyodunda de öğrencilerine bilimi ve hayatı öğretmek için çabalayan eğitimcilerimize teşekkür ediyor, ‘geçmiş olsun’ diyoruz!”