Dünya gazetesi muharriri Alaattin Aktaş, Türkiye’nin son 15 yılda 2.5 trilyon liraya yakın ödeme yaptığını, bunun 1 trilyon 689 milyar lirası anaparadan, 794 milyar lirası ise faizden oluştuğunu söz etti.
“İç ve dış borç için yaklaşık on beş yılda 793.6 milyar lira faiz ödediğimize nazaran; Demek ki yılda 53 milyar lira… Ayda 4.4 milyar lira… Günde 147 milyon lira… Saatte de 6 milyon lira faiz ödemişiz… On beş yıl boyunca saat başına 6 milyon lira!” diye yazan Alaattin Aktaş, “Faize karşı olmak da bu türlü bir şey olsa gerek!” tabirlerini kullandı.
Alaattin Aktaş’ın mevzuyla ilgili yazısı şöyle:
“Ya aykırısı olsa ne olurdu sanki diye düşünmeden edemiyor insan. Faize, hele hele yüksek faize karşıyken ve borçlanmaya uzaklıklı duruyorken böylesine bir tabloyla karşı karşıya kalmışsak, kim bilir aksi durumda neler yaşardık neler…
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bilgileri gösteriyor ki sırf merkezi idare son on beş yılda iç ve dış borç için toplam 2.5 trilyon liraya yakın ödeme yaptı. Geçen yılın bilgilerinin birinci on bir ayı kapsadığını, yani tam on beş yılın oluşmadığını da belirtelim.
2005-2019 devrini kapsayan bu on beş yıldaki ödemenin 1 trilyon 689 milyar lirası anaparadan, 794 milyar lirası ise faizden oluşuyor.
Toplam 2.5 trilyon liraya yaklaşan ödemenin 2.1 trilyonu iç borç, 395 milyar lirası da dış borç. Dış borç natürel ki dolar bazında izleniyor. Biz tablomuzda dolar bazındaki ödemeyi veriyoruz, ayrıyeten ilgili yıllardaki ortalama kurdan hesaplamak suretiyle TL bazındaki ödemeyi de bilgi olarak aktarıyoruz.
Bu on beş yıllık periyotta dış borç için 110.5 milyar dolar anapara, 63 milyar dolar da faiz ödemesi gerçekleştirildi.
Özellikle dış borç açısından bir gerçeğin altını çizmekte fayda var. Bu faiz, elbette tümüyle ilgili periyotta ödenen anaparanın faizi değildir. Daha evvelki devirde kullanılan borcun faizinin bir kısmı da bu devirde ödenmiş olabilir. Lakin şu da bir gerçek; son yıllardan 2019 sonrasına sarkan faiz de vardır.
SAATTE 6 MİLYON TL FAİZ
Anapara olarak ödediğimiz para aslında emaneten aldığımız bir fiyata işaret ediyor. Değerli olan bu anapara karşılığında ne kadar faiz ödediğimiz.
Yaklaşık on beş yıllık periyottaki faiz ödememizin 793.6 milyar lira olduğunu belirttik.
Gelin bir hesap yapalım.
İç ve dış borç için yaklaşık on beş yılda 793.6 milyar lira faiz ödediğimize nazaran; Demek ki yılda 53 milyar lira…
Ayda 4.4 milyar lira… Günde 147 milyon lira… Saatte de 6 milyon lira faiz ödemişiz…
On beş yıl boyunca saat başına 6 milyon lira!
Faize karşı olmak da bu türlü bir şey olsa gerek!
ELİMİZİ KAPTIRDIK BİR KERE
Tam “eli kaptırıp kolu kurtaramama” durumu.
Yurt içinde bir devir “vergi alma borç al” siyaseti izledik. Sonra istesek de vergi alamaz hale geldik.
Doğrudan vergi tahsilatı düştükçe, dolaylı vergiye yüklendik de yüklendik. Bu yüzden vergi adaletsizliği tavan yaptı. Gelire nazaran değil, harcamaya nazaran vergi almaya başladık. Bir paket sigara içen minimum fiyatlı de tıpkı vergiyi ödüyor; yat sahibi de… Bir litre akaryakıt alan memur da tıpkı vergiyi ödüyor, milyarlık yatırımları olan işadamı da…
★★★
Dış borç, iç borçtan çok daha kıymetli bir sorun natürel ki…
Dış borç aldık almaya da bu borcu pek de üretim hedefli yatırımlarda kullanmadık. Bu para elbette işe yaradı; ancak bu dış borçla yapılan tesisler ne kendi borcunu ödeyebilecek nitelikteydi, ne istihdama kayda kıymet bir katkı kelam konusu oldu, ne yeni vergi doğdu. Zira bu borcu daha çok inşaata kullandık.
Şimdi eski borçları ödeyebilmek için yeni borç almak durumundayız. Zira borç ödeme kapasitesi yaratacak ölçüde döviz kazanamıyoruz.
Sonuç ortada, öde öde bitmeyen bir borç!
Üstelik, girişte de belirttik, bu ödemeler sadece merkezi idarenin borçlarını kapsıyor. Belediyelerin borçları başka, özel kesimin borçları farklı.
Çok borçlandıkça yüksek faize razı olacağız ve aldığımız bu yeni borç da biraz evvel belirttik, yüklü olarak eski borçları kapatmaya gidecek.
Yıllar sürecek bir kısır döngü…”